Programma van TVVL Techniekdag 2022

Het veranderende klimaat in combinatie met de energietransitie, schaarser wordend zoet water en het verlies van biodiversiteit, creëert een nieuwe uitdaging voor de bouw en stedelijke ontwikkeling. Het oude lineaire gedachtegoed van waterbeheer (in-door-uit) wordt vervangen door een circulaire benadering en de centrale energievoorziening wordt aangevuld met decentrale installaties. Gebouwen worden daarmee multifunctioneler, slimmer, en drukker. En in de juiste opzet versterken dergelijke systemen elkaars functioneren. Door de gesegmenteerde opzet van het bouwproces echter lijkt het een uitdaging om die systemen en de betrokken partijen met elkaar te laten samenwerken, iets wat in de natuur eigenlijk juist vanzelfsprekend is: want daar waar water, aarde, groen, lucht en energie samenkomen ontstaan juist complete en klimaatresistente ecosystemen. Wat kunnen wij daar van leren?

Joris Voeten -  Onderzoeker Urban Nature Based Solutions,  Wageningen University & Research
Met een achtergrond in Tropische Bosbouw heeft Joris meer dan 20 jaar ervaring in het innoveren en onderzoeken van stedelijk groen op basis van gezonde plantengroei, waterbeschikbaarheid en gelaagd multifunctioneel stedenbouwkundig ontwerp. Zijn projecten richten zich op daken, stedelijke bomen in straatbeelden en sportsystemen, en zijn allemaal gebaseerd op Nature-based Solutions gericht op klimaatadaptatie, stedelijke veerkracht en het betrouwbaar leveren van stedelijke ecosysteemdiensten. Deze systemen worden gekenmerkt door gewogen gebruik van veerkrachtige interfaces tussen de gewenste biosfeer en de vaak vereiste technosfeer om het natuurlijke functioneren in dichtbevolkte stedelijke omgevingen te ondersteunen.

Sessie 1: Energieprestatie van hogetemperatuur warmtepompen voor warmtapwaterbereiding in collectieve systemen - Hans van Wolferen
Expertgroep Sanitaire Technieken

Er zijn volop combi-warmtepompen maar waar blijven de grote hogetemperatuur warmtepompen en wat is hun energieprestatie?
In deze presentatie wordt de toepassing voor warmtapwater (en verwarming) en de waardering in NTA 8800 beschreven.
Vervolgens wordt een overzicht gegeven van de verschillende types warmtepompen waarvan de energieprestatie door het BCRG is geaccepteerd. (BCRG kwaliteits- en gelijkwaardigheidsverklaring)

Hans van Wolferen - Zelfstandig onderzoeker bij Van Wolferen Research
Hans is sinds september 2014 zelfstandig onderzoeker. Daarvoor werkte hij sinds 1985 bij TNO. Hij neemt deel aan de ontwikkeling en beoordeling van energiezuinige en comfortabele comfortinstallaties in woningen en gebouwen. De belangrijkste werkterreinen zijn energieprestatie en legionellapreventie.

Sessie 2: Resultaten en implicaties van grootschalig meetproject over verlaagde aanvoertemperaturen – How low can you go? - Ivo Pothof
Expertgroep Klimaattechniek

Deze presentatie gaat over de resultaten van het WarmingUP meetproject in 200 woningen, waarin is onderzocht hoever de aanvoertemperatuur voor ruimteverwarming verlaagd kan worden. De aanpak, resultaten en gevolgen voor de praktijk van de warmtetransitie worden besproken. Hoofdresultaten: 60% van de bestaande woningen kan verwarmd worden met 55 C of lager als het buiten – 10 C is; 95% van de woningen heeft voldoende aan 70 C op de ontwerpdag.

Ivo Pothof - Senior Specialist Duurzame Energie bij Deltares
Bij Deltares coördineer ik ons toegepaste onderzoek rond duurzame energie uit water en ondergrond. Water en ondergrond kunnen een grote rol spelen in de warmtetransitie via o.a.  duurzame warmtenetten. Daarom hebben we 10 jaar geleden ons strategisch onderzoek versterkt. Sinds vorig jaar is de warmtetransitie een van de 5 Deltares-brede speerpunten. Omdat bestaande modellen voor warmte-afgifte nauwelijks  gevalideerd bleken en omdat alle onderdelen in een duurzame warmteketen sterk met elkaar samenhangen, hebben we in 2019 dit grootschalige meetproject in het WarmingUP programma opgenomen.

Sessie 1: TVVL Smart Living Lab: Ontwikkeling van een Smart Building voor de community, door de community stap - Werner Vink
Expertgroep Gebouwautomatisering

Het afgelopen jaar zijn de eerste stappen genomen om het pand waarin TVVL is gehuisvest te gaan gebruiken voor het toekomstige een TVVL Smart Living Lab. Werner zal jullie meenemen in het proces van data ontsluiten uit verschillende installaties, het opzetten van de eerste algoritmes en analyses en de ontwikkelplannen van het Smart Living Lab naar de toekomst toe.

Werner Vink - Consultant bij TVVL Expertgroep Gebouwautomatisering
Leraar cursus Prestatiemonitoring en -analyse van HVAC-installaties, lid expertgroep gebouwautomatisering en werkzaam als Data Science Consultant binnen de installatietechniek.

Sessie 2: Innovatie: Wat zet jou in beweging?
Jong TVVL Kennispartners: Sjoerd Lammertink en Pieter Hilhorst

Innovatie is overal om je heen. Waar doen we het voor? Wat is de uitdaging die we met elkaar oplossen? Welke trends spelen er in de duurzame klimaatinstallaties?

Het doel van de kennispartners is een stuk bewustwording realiseren en mensen over de streep te trekken om actief aan de slag te gaan met het juiste.

Sjoerd Lammertink - Accountmanager bij CIAT
Enthousiasme om met mensen te werken door middel van te verbinden op commercieel en sociaal vlak. Dit kan ik heel mooi toepassen in mijn werk als buitendienst Sales. Ik word enthousiast van een creatieve sales actie waar we met een team achterstaan en het maakt mij het meest blij om samen met klanten een duurzaam plan te bedenken voor hun uitdaging.

Pieter Hilhorst - Consultant bij Alklima
Mijn passie ligt op het snijvlak van techniek en commercie. Ik word dan ook razend enthousiast als ik mensen kan verbinden en vooral inspireren over toepassingen en oplossingen binnen de Energietransitie.
"Een transitie is voor mij innovatie en verloopt over verschillende schijven. Een transitie is complex. Er ontstaat wrijving, dat is mooi!"
Door open samen te werken ontstaat voor iedereen meerwaarde.
Dit doe ik als consultant voor het unieke merk Mitsubishi Electric met focus op het gebied van warmtepompen en klimaatsystemen.

We dagen je uit om samen te werken aan een toekomstbestendige woon-, werk- en leefomgeving!

Wil je niet alleen luisteren, grijp dan je kans en zet je expertise in om een toekomstbestendige woon-, werk- en leefomgeving te creëren. We introduceren tijdens deze middag een case waarbij we jullie uitnodigen om mee te denken over oplossingen in het kader van het nieuwe jaarthema Klimaatverandering en data. We zien en lezen veel over innovatie en technische ontwikkelingen. Maar hoe zijn we in staat om deze met elkaar te verbinden in een integrale oplossing en kunnen we die uiteindelijk vertalen naar een aanpak? We geloven dat deze case veel uitdagingen met zich meebrengt en mogelijk ook nieuwe inzichten. Het fictieve gebied ligt in de buurt van Utrecht en Woerden, waarop Utrecht een uitgebreide omgevingsvisie heeft gemaakt die handvatten geeft om tot een ontwerp te komen. Er moet bijvoorbeeld rekening gehouden worden met een klimaatadaptief ontwerp die zich voorziet van een eigen energie en waterinfrastructuur. Ook aspecten als deelmobiliteit, elektrisch vervoer, smart city technologie en sociale cohesie spelen een belangrijke rol. De case wordt begeleidt door leden vanuit de verschillende expertgroepen en communities.

Sessie 1: Circulariteit en regelgeving - Olaf Oosting
Community Circulaire Installaties

Om de circulaire doelstellingen te bereiken komt er naast de MPG meer regelgeving voor de installatiebranche. De expertgroep CI heeft in een marktverkenning in onze branche enkele interessante waarnemingen gedaan, die we graag met jullie delen en bediscussiëren.

Sessie 2: Congestie in elektriciteitsnetten: nieuwe oplossingen? - Albert van der Molen
Waterstof Community

In grote delen van Nederland is sprake van congestie in elektriciteitsnetten, niet alleen voor teruglevering maar ook voor afname.

Albert van der Molen - Expert innovatie bij Stedin
Albert houdt zich bij Stedin bezig met verduurzaming van de bestaande gebouwde omgeving in de breedste zin van het woord: analyse op buurtniveau, duurzame gassen (groen gas, waterstof), congestie elektriciteitsnetten, etc.

Sessie 1: Gebouwsimulatie en berekeningen met BIM - Jan-Fokko Haan
3BIM Community

BIM wordt steeds vaker gebruikt voor het ontwerpen, coördineren en realiseren van gebouwen. In een digitale kopie van het gebouw wordt een integraal 3D informatiemodel gecreëerd voor het maken van simulatieberekeningen en bepalen van benodigde voorzieningen.
Naast modelleringssoftware worden daarvoor soms andere programma’s gebruikt waarvan de resultaten zelden worden toegevoegd aan het BIM-model. Dit is inefficiënt, foutgevoelig en kan leiden tot extra kosten.
Een goede integratie en informatie-uitwisseling is dus noodzakelijk om gegevens beschikbaar, uniform en uitwisselbaar te maken tussen verschillende partners in een ontwerp. Dit zorgt ook voor een uniforme structuur zodat data en informatie gedurende de hele levensduur beschikbaar en eenduidig is- en blijft! Op 29 september jongstleden werden een aantal marktpartijen uitgenodigd om een pitch te doen. Aan de hand van de pitches gaat de werkgroep een vervolg geven aan dit project. De werkgroep bestaat uit leden van de expertgroep Klimaattechniek en de Triple BIM Community.

Sessie 2: Aardlekschakelaars in klimaatinstallaties - Epko Horstman
Expertgroep Elektrotechniek

De expertgroep Elektrotechniek vraagt aandacht voor steeds zwaardere voedingen die toegepast worden in de meet & regelinstallaties. Onderwerpen als waar lekstromen vandaan komen, type aardlekschakelaars en toepassing daarvan in klimaatinstallaties worden behandeld.

Epko Horstman - Onderzoeker bij Building Services Research Institute
Epko is expertgroeplid Elektrotechniek en hoofddocent Elektrotechniek bij TVVL. In 1995 startte hij met het INEO Installatietechnologie Advies instituut, waarmee hij veel onderzoek doet.

Na een samenvatting van het ochtenddeel, gaan we nu verder de diepte in.
Je hoeft niet persé bij het eerste deel geweest te zijn om aan het tweede deel mee te doen. (en andersom)

Het bestuur van de Stichting B.J. Max reikt ook dit jaar de B.J. Max Prijs uit aan personen die een studie of onderzoek hebben gepubliceerd op een toegankelijke wijze over een onderwerp uit ons vakgebied. Er zijn 2 prijzen: 1 in de categorie Jong Talent en 1 in de categorie Bewezen Expert. Na de uitreiking geven de winnaars een korte toelichting op hun studie en/of onderzoek.

Daarnaast staan we stil bij het Energiekompas. Dit is een verduurzamingsinstrument waarbij iedereen met veel of weinig kennis eenvoudig een gebouw kan analyseren op het gebied van werkelijk energieverbruik en het bestaande energielabel. Aan de hand van een aantal praktijkcases wordt de effectiviteit van het Energiekompas benadrukt.

We sluiten de dag af met het presenteren van het resultaat van de case, zodat iedereen deelgenoot hiervan wordt gemaakt. Wellicht kunnen we met elkaar ambities voor het komend jaar vaststellen of zijn er kickstarters gecreëerd om projecten een boost te geven.